Tay chân miệng là một trong những bệnh truyền nhiễm thường gặp ở trẻ nhỏ, đặc biệt trong độ tuổi dưới 5. Mặc dù phần lớn các trường hợp đều có thể tự hồi phục sau 7–10 ngày, nhưng nếu không được theo dõi và chăm sóc đúng cách tại nhà, bệnh có thể tiến triển nặng, gây biến chứng nguy hiểm như viêm màng não, viêm cơ tim, phù phổi cấp.
Trong bài viết này, Diên Hồng FamilyCare sẽ giúp cha mẹ hiểu rõ: Tay chân miệng là gì, dấu hiệu nhận biết sớm, khi nào cần đi viện và cách chăm sóc trẻ đúng cách tại nhà để bé nhanh hồi phục, tránh lây lan cho người thân.
1. Bệnh tay chân miệng là gì?
Tay chân miệng (TCM) là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus đường ruột (nhóm Enterovirus) gây ra, trong đó thường gặp nhất là virus Coxsackie A16 và Enterovirus 71. Bệnh dễ bùng phát thành dịch vào mùa nắng nóng (tháng 3–5) và đầu mùa thu (tháng 9–11).
Bệnh lây lan nhanh qua đường tiêu hóa, miệng hoặc qua tiếp xúc trực tiếp với nước bọt, dịch mũi, phân, dịch vỡ từ bóng nước của người nhiễm bệnh. Trẻ dưới 5 tuổi có nguy cơ mắc bệnh cao nhất do hệ miễn dịch còn yếu và thường xuyên tiếp xúc môi trường tập thể như nhà trẻ, mẫu giáo.
Xem thêm 5 lưu ý chăm sóc trẻ nhỏ TẠI ĐÂY
2. Dấu hiệu nhận biết tay chân miệng ở trẻ
Phát hiện sớm bệnh tay chân miệng giúp cha mẹ chủ động chăm sóc và hạn chế biến chứng nguy hiểm. Các triệu chứng thường diễn tiến theo trình tự sau:
2.1. Giai đoạn khởi phát (1–2 ngày)
Sốt nhẹ hoặc sốt cao đột ngột (38–39 độ C)
Biếng ăn, mệt mỏi
Đau họng, tăng tiết nước bọt
Tiêu chảy nhẹ (một số trẻ)
2.2. Giai đoạn toàn phát (3–7 ngày)
Xuất hiện các bóng nước nhỏ trên niêm mạc miệng, lưỡi, lợi – gây đau rát, khiến trẻ khó ăn, quấy khóc.
Phát ban dạng hồng ban, bóng nước tại lòng bàn tay, bàn chân, gối hoặc mông. Các bóng nước thường không ngứa, không đau và sẽ tự vỡ sau vài ngày.
Trẻ có thể tiếp tục sốt hoặc sốt nhẹ, kèm theo sưng hạch dưới hàm.
2.3. Dấu hiệu cảnh báo biến chứng (cần đi viện ngay)
Sốt cao liên tục không hạ sau 2 ngày (>39 độ C)
Nôn nhiều, lừ đừ, ngủ li bì
Run tay chân, giật mình bất thường, thở mệt, thở nhanh
Cha mẹ cần theo dõi sát các dấu hiệu này để đưa trẻ đến cơ sở y tế kịp thời nếu cần thiết.
Xem thêm cách xử trí khi trẻ bị sốt cao, co giật TẠI ĐÂY
3. Bệnh tay chân miệng có lây không?
Câu trả lời là CÓ và lây rất nhanh. Virus có thể tồn tại trong phân, nước bọt, dịch tiết bóng nước suốt nhiều tuần sau khi trẻ khỏi bệnh.
Các đường lây truyền bao gồm:
Qua tiếp xúc trực tiếp (ôm hôn, dùng chung đồ chơi, khăn mặt…)
Qua giọt bắn khi ho, hắt hơi
Qua bàn tay bẩn, dụng cụ ăn uống, bề mặt bị nhiễm virus
Vì vậy, nếu trong gia đình có trẻ bị tay chân miệng, cha mẹ cần cách ly tạm thời để tránh lây cho người khác đặc biệt là trẻ nhỏ, người già hoặc người có hệ miễn dịch yếu.
Xem thêm các hình ảnh tay chân miệng ở trẻ em qua các giai đoạn TẠI ĐÂY
4. Tay chân miệng có nguy hiểm không?
Phần lớn trường hợp bệnh tay chân miệng ở trẻ đều là thể nhẹ và tự khỏi sau 7–10 ngày. Tuy nhiên, nếu bệnh do chủng virus EV71 hoặc trẻ chăm sóc không đúng cách, nguy cơ biến chứng là rất lớn.
Các biến chứng nguy hiểm gồm:
Viêm màng não, viêm não: gây co giật, hôn mê, tử vong
Viêm cơ tim, suy tim cấp
Phù phổi cấp, suy hô hấp
Tổn thương thần kinh lâu dài, ảnh hưởng đến phát triển vận động, trí tuệ
Do đó, việc phát hiện và theo dõi sát diễn biến bệnh là vô cùng quan trọng, đặc biệt trong 5 ngày đầu sau khi sốt xuất hiện.
5. Hướng dẫn chăm sóc trẻ bị tay chân miệng tại nhà
Nếu trẻ được bác sĩ xác định mắc thể nhẹ, không có dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm, cha mẹ có thể điều trị tại nhà theo các nguyên tắc dưới đây:
5.1. Hạ sốt đúng cách
Dùng thuốc hạ sốt chứa Paracetamol (liều 10–15mg/kg/lần, cách nhau 4–6 giờ) khi trẻ sốt từ 38,5°C trở lên.
Chườm ấm vùng trán, nách, bẹn để hỗ trợ hạ nhiệt.
Theo dõi thân nhiệt thường xuyên, nếu sốt trên 2 ngày không hạ cần đưa trẻ tái khám.
5.2. Vệ sinh miệng, da hàng ngày
Dùng nước muối sinh lý 0.9% súc miệng hoặc lau miệng sau mỗi bữa ăn.
Không chọc vỡ các bóng nước trên tay chân – tránh nhiễm trùng.
Tắm rửa hàng ngày bằng nước ấm, xà phòng dịu nhẹ.
5.3. Bổ sung dinh dưỡng đầy đủ
Ưu tiên các món mềm, dễ nuốt, không cay nóng như cháo, súp, sữa chua.
Chia nhỏ bữa ăn, khuyến khích uống nhiều nước, nước hoa quả để bù nước.
Tuyệt đối không ép ăn khi trẻ mệt – nên cho ăn theo nhu cầu.
5.4. Cách ly và giữ vệ sinh môi trường
Cách ly trẻ ít nhất 7–10 ngày hoặc cho đến khi bóng nước khô lại.
Khử khuẩn đồ chơi, dụng cụ ăn uống, sàn nhà, tay nắm cửa… bằng dung dịch Cloramin B hoặc dung dịch sát khuẩn chuyên dụng.
Rửa tay thường xuyên cho người chăm sóc và trẻ bằng xà phòng.
6. Khi nào cần đưa trẻ đến bệnh viện?
Cha mẹ cần đưa trẻ đi khám ngay nếu:
Sốt cao liên tục >39 độ C, không đáp ứng thuốc hạ sốt
Trẻ bỏ bú, bỏ ăn hoàn toàn, nôn nhiều
Run tay chân, giật mình bất thường, lừ đừ
Khó thở, thở nhanh, da tái nhợt
Thời gian “vàng” để xử lý biến chứng là 6 giờ đầu sau khi xuất hiện dấu hiệu nặng. Đừng chần chừ nếu có bất kỳ nghi ngờ nào!
7. Phòng ngừa tay chân miệng cho trẻ và gia đình
Rửa tay đúng cách bằng xà phòng sau khi đi vệ sinh, thay tã, trước khi ăn.
Hạn chế cho trẻ tiếp xúc nơi đông người trong mùa dịch.
Vệ sinh đồ chơi, chăn ga, vật dụng thường xuyên.
Hướng dẫn trẻ không đưa tay lên miệng, mũi, mắt.
Tăng cường dinh dưỡng, vận động nhẹ để tăng sức đề kháng.
8. Diên Hồng FamilyCare – Hỗ trợ chăm sóc trẻ tại nhà an toàn
Hiểu rõ sự lo lắng của cha mẹ khi con nhỏ bị ốm, đặc biệt là trong mùa dịch tay chân miệng, Diên Hồng FamilyCare cung cấp:
Dịch vụ chăm sóc trẻ tại nhà theo giờ hoặc theo ca phụ huynh có thể yên tâm đi làm.
Nhân viên chăm sóc đã được hướng dẫn kỹ năng chăm sóc cơ bản, đảm bảo vệ sinh và an toàn cho trẻ nhỏ.
Hỗ trợ giám sát biểu hiện bệnh hàng ngày, thông báo ngay cho người nhà nếu có dấu hiệu bất thường.
Vệ sinh dụng cụ, hỗ trợ cho trẻ ăn uống, vệ sinh cá nhân khi ốm.
Nếu bạn đang cần người phụ giúp chăm sóc trẻ, Viện Chăm Sóc Gia Đình Diên Hồng chính là lựa chọn đáng tin cậy để đồng hành cùng gia đình.
Hãy liên hệ với Viện Chăm Sóc Gia Đình Diên Hồng ngay hôm nay TẠI ĐÂY! để nhận sự hỗ trợ chuyên nghiệp!
Theo dõi thông tin trên Website và Facebook của Viện Chăm Sóc Gia Đình Diên Hồng để cập nhật thông tin nhé.
Không có bình luận nào